Eigen verantwoordelijkheid voor gezond gedrag

Eigen verantwoordelijkheid betekent dat mensen zich rekenschap geven van de keuzen die ze maken én van de consequenties van die keuzen voor zichzelf en voor anderen. Bij eigen verantwoordelijkheid voor gezond gedrag gaat het om het in stand houden en bevorderen van de eigen gezondheid en het voorkomen van ziekte. Denk hierbij aan een gezonde leefstijl, zoals gezonde voeding, voldoende beweging en veiligheidsmaatregelen. Leefstijl is overigens niet de enig bepalende factor voor gezondheid. Ook omgevingsfactoren en genetische aanleg zijn van invloed. Eigen verantwoordelijkheid verwijst naar de keuzevrijheid van mensen. Ook moeten ze beschikken over het vermogen om te kiezen en in staat zijn de consequenties daarvan te dragen. Daarnaast moeten ze gezonde keuzen kúnnen maken. Immers, gebrek aan informatie, financiële middelen, fysieke of sociale omstandigheden kunnen dat verhinderen.

Ethische vragen hierbij zijn bijvoorbeeld:

• Hebben mensen een morele plicht om zich gezond te gedragen?
• Welke maatregelen mag of moet de overheid nemen om ongezond gedrag van burgers om te buigen naar gezond gedrag?
• Is het moreel aanvaardbaar om mensen financieel verantwoordelijk te stellen voor de gevolgen van ongezond gedrag, bijvoorbeeld door hen van zorg uit te sluiten?
• Wie moet de kosten van gezondheidsproblemen op grond van ongezond gedrag betalen? De patiënt zelf? Of moet dit betaald worden uit de collectieve middelen?
• Is het rechtvaardig dat gezond levende mensen meebetalen aan de kosten van ongezond gedrag van anderen?